İlex Bitkileri
Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Aquifoliales
Familya: Aquifoliaceae
Cins: İlex sp.
Türkçe Adı: Çobanpüskülü
İlex Bitkileri Önemli Türleri Nelerdir?
Bu bitkiler içerisinde farklı birçok tür bulunmaktadır. Önemli türler içerisinde örnek olarak ilex aquafolium yeşil çoban püskülü, ilex aquifolium myrtifolia aureamaculata çoban püskülü, ilex aquafolium variegata alacalı çoban püskülü,, ilex aquafolium vareigata pyramidali alacalı piramit çoban püskülü, ilex aquifolium variegata tige tijli çoban püskülü, ilex aquafolium variegata twisted örgülü alacalı çoban püskülü, ilex crenata convexa çoban püskülü, ilex crenata convexa pyramidalis piramit çoban püskülü, ilex crenata convexa demir aksanlı çoban püskülü, ilex crenata convexa twistedörgülü çoban püskülü tijli, ilex crenata convexa twisted örgülü çoban püskülü tijli, ilex crenata stokes, ilex meserveae blue maid, ilex meserveae gentle çoban püskülü, ilex maximowicziana kanehırae çoban püskülü ve ilex vertıcıllata gibi bitkileri söyleyebiliriz.
İlex (Işılgan) Özellikleri Nelerdir?
Tropik ve ılıman iklimler içerisinde yaşayan 300 kadar türü bulunur. Ülkemizde daha çok kıyı bölgelerde yetişmektedir. Herdem yeşil ya da yazın yeşil olan türleri bulunur. Yaprakları sarmal dizilişli, saplı, kenarları ise tam ya da dişli, diş uçları da dikenli şekildedir. Çiçekleri ise genellikle beyaz renkli olup, meyveleri de kırmızı renkte, üzüme benzemektedirler. Üretimleri tohum, çelik ya da aşı ile olur. Tohumları sonbaharda olgunlaşır ve toplanır. Çelikle üretimlerde çelikler ağustos ve şubat ayları arasında alınmaktadır. Çelik uzunlukları 7,5-10 cm uzunluğunda alınır. Aşı ile üretimi ise kalem ve göz aşı yöntemleri ile uygulanır. Ekolojik istekleri bakımından ise şiddetli kış donlarına duyarlı bitkilerdir. Ilıman iklimler, nemli deniz ve dağ iklimlerinden hoşlanırlar. Besince zengin olan topraklarda iyi gelişim gösterirler. Kireçli ve killi topraklarda da gelişebilirler. Peyzaj alanları içerisinde kirli hava şartlarına karşı dayanıklıdırlar. Rüzgara korunaklı olan yerleri tercih ederler. Çok iyi bir çit bitkisi olup, kapta ve dar alanlarda yetiştirilmeye uygundur. Önemli türleri içerisinde İlex aquifolium Çobanpüskülü yer almaktadır.
Ilex Aquifolium (Çobanpüskülü) Özellikleri Nelerdir?
Ilex bitkisi, Kuzey Amerika’nın batısı ile Avustralya, Yeni Zelanda, Malezya, Mikronezya ve Polinezya hariç, bütün dünya içerisinde yaygın olarak bulunan yaklaşık 500 kadar türe sahiptir. Çalı veya küçük ağaççık formunda olan bitkilerdir. Çobanpüskülü herdem yeşil ve yaprak dökmeyen bitkilerdir. Dekoratif olarak nitelikleri olması ile birçok peyzaj alanında karşımıza çıkarlar. Dikenli çeşitleri olup, kirli havaya dayanıklıdırlar. Kuşların ilgi duyduğu bitkilerden biridir. Geniş yapraklı ve tuzlu topraklarda yetiştirebilirler. Ülkemizde Marmara kıyılarında doğal olarak yetişirler. Boyları bakımından 10-15 metreye kadar boylanabilen fakat çok yavaş büyüyen bitkilerdendir. Yaprak tipleri deri gibi sert ve dikenlidir. Sıcak ve kuru yerlerde korunma gerektirirler. Peyzaj alanlarında parlak kırmızı meyveleri sayesinde dikkat çekicidirler. Zehirli meyveleri bulunur. Kış aylarında sadece kuşlar için ideal besin malzemesidir. Bazı kelebek türleri de yumurtalarını yapraklarına bırakırlar.
Ilex Meserveae Blue Maid (Mavi Çobanpüskülü) Özellikleri Nelerdir?
Orta boy çalı türlerinden biridir. Yapraklarını dökmeyen ve geniş yaprak tipine sahiptirler. Yeşil yaprakları bulunur. Çiçekleri önemsiz ya da çiçek açmayan türleri bulunur. Kısmi güneşli alanlarda kullanılabilir. Yaprak dökmeyen herdem yeşil yapraklara sahip çit bitkileridir. İlkbahar aylarında bol miktarda minik beyaz çiçekleri bulunur. Sonbahar aylarında da çekici meyveleri oluşur. Parlak kırmızı renkli meyveleri bulunur.
Ilex Aquifolium Variegatum (Alacalı Çoban Püskülü) Özellikleri Nelerdir?
Bu bitkiler ilex türleri içerisinde yer alan en güzel ve dekoratif bitkilerden biridir. İlk yıllarında düzensiz gelişen, bazen yuvarlak tipte olan daima yoğun olan herdem yeşil çalı formundadırlar. Sonradan uygun budama çalışmaları ile enine piramit formu verilebilir. Kenarları krem beyaz alacalı olup çok güzeldirler. Park ve bahçelerde çok yaygın bir kullanımı bulunur. Tek serbest yapıda, küresel, piramit veya ağaç yapılı olarak kullanılabilirler. Çit bitkisi olarak da tercih edilen bitkilerdir. Saksı içerisinde de yetiştirilebilen, asma bahçeleri, veranda, teras gibi alanlarda da kullanılırlar. Sıcaklık bakımından -20 dereceye kadar soğuğa dayanıklıdırlar.
Ilex Aquifolium Myrtifolia Aurea Maculata Özellikleri Nelerdir?
Yaprak döken ya da yaprak dökmeyen çalılardır. Genel olarak dikenli yaprakları olup, küçük beyaz çiçeklere sahiptir. Genellikle de ayrı bitkilerde erkek ve dişi olarak bulunurlar. Dişi bitkilerde sonbahar aylarında gösterişli meyveleri bulunur. Mor genç sapları olan kompakt, büyük ve yaprak dökmeyen bir çalı türüdür. Yaprakları küçük ve oval şekilde olup düzenli dikenleri ve koyu sarı bir merkezi lekeye sahiptir. İlkbahar ya da yaz aylarında çiçekleri küçük donuk beyaz şekilde çıkarlar. Nemli ama iyi drenajlı olan topraklar içerisinde büyümesi kolaydır. Kısmi gölge alanlarda büyüyecek olmasına göre özellikle alacalı çeşitleri tam güneşte de kullanılabilir. Tohum ya da çelik ile üretilebilmektedir. Budamaya uygun olan bitkilerdir. Şekil vermesi kolaydır.
Ilex Crenata Convexa (Yeşil Çoban Püskülü) Özellikleri Nelerdir?
Çoğunlukla çalı formunda bazen de 10-15 metreye kadar boylanabilen ağaçlardır. Yaprakları herdem yeşil olan deri gibi sert ve almaçlı şekilde dizili olup, kenarları seyrek ve keskin dişli şekildedir. Yaprak dökmeyen ve kış aylarında da kırmızı meyvelere sahip bitkilerdir. Budama elverişli yapıları ile çit bitkisi olarak kullanabilir. Park, bahçe ve peyzaj alanları içerisinde kullanımlarını görebilirsiniz. Dekoratif perde olarak da kullanımlarını sağlayabilirsiniz. Meyve üretimi için dişi ve erkek bitkiler halinde yan yana dikilmesi gerekmektedir. Bu şekilde bitkiler tozlaşma sağlayacaktır. Bitki eğer tozlaşma olmadan meyve verirse meyve yapıları küçük ve kısa ömürlü olmaktadır. Ilex Crenata Convexa Ball, Ilex Crenata Convexa Conic, Ilex Crenata Convexa fide, Ilex Crenata Convexa Pyramidalis, Ilex Crenata Convexa Twisted çeşitlerine de sahiptir. Bunlar şekil olarak birbirlerinden farklı olan türlerdir. Konik çobanpüskülü, top çobanpüskülü ve piramit çobanpüskülü gibi şekilleri bulunur. Çoban püskülü bitkisi peyzaj alanları içerisinde oldukça ilgi gören bitkilerden biri olması ile bulundukları ortamı da güzelleştirmektedirler.
İlex Crenata Golden Gem (Sarı Yapraklı Çobanpüskülü) Özellikleri Nelerdir?
Çalı formunda olan sarı yapraklı çoban püskülü çeşitlerinden biridir. Çobanpüskülü özellikleri bakımından ilkbaharda yeşil olan sürgünleri sonrasında sayıya dönerek bitkinin doğal rengine kavuşur. Hava kirliliğine önleyen dayanıklı bir bitkidir. Killi, kumlu, alkali ve drenajlı topraklar içerisinde oldukça kolay bir şekilde yetişebilir.
İlex Maximowicziana Kanehirae Özellikleri Nelerdir?
Yaprak dökmeyen, küçük ve kutu şeklinde olan kalın parlak yaprakları bulunur. Sıkıca kesilebilen popüler bir topiary örneği yaparlar. Özellikleri bakımından yaprak dökmeyen yeşillikleri ile ekstra bir parlaklığa sahiptirler. Kış boyunca da herdem yeşil şekilde gelişirler. Çit bitkisi olarak kullanılacaksa eğer bir metrede iki adet şeklinde dikilmesi önerilmektedir. Bu şekilde gelişim göstermesi bakımından bitkiler için daha iyi koşullar yaratacaktır. Büyük yapraklı olan ilex bitkilerinden biridir. Güzel parlak koyu yeşil renkleri ile ilgi çekerler. Birçok ilex bitkisine benzer şekilde olup siyah meyveli küçük beyaz çiçeklere sahiptir. Kışa dayanıklı bir yapısı bulunur. Hafif güneş ya da yarı gölge alanlarda kullanırlar. Mayıs haziran ayları arasında çiçeklenmektedirler.
İlex Meserveae Gentle Özellikleri Nelerdir?
Çok sık büyüyen ve bolca çiçek açan bitkilerdir. Özellikle bu çiçekleri sayesinde oldukça ilgi gören çobanpüskülü çeşitlerinden biridir. Koyu yeşil yaprakları sonbahar ve kış aylarında maviye dönmektedir. Süs çalıları içerisinde yer alan, yeşil beyaz çiçek rengine sahiptirler. Nisan ve mayıs ayları arasında çiçeklenirler. Kompakt ve gür bir şekilde büyümektedirler. Nazik görünümleri ile peyzaj alanlarında oldukça ilgi çekici bir görünüm sunarlar.
Ilex Verticillata Özellikleri Nelerdir?
Son derece çekici bir görünümü olup, yaprak döken çobanpüskülü çeşitlerinden biridir. Yaz başlarında bol miktarda küçük yeşilimsi beyaz çiçekleri bulunur. Parlak kırmızı meyveleri kış aylarında çıkmakta ve çok güzel bir günüm sunmaktadır. Kış aylarında manzaraları canlandırmak için kullanılabilirler. Yeşil renkli, eliptik, dişli, koyu yeşil yaprakları bulunur. Kırmızı Sprite olarak da bilinen dişi bir bitkidir. Çekici kırmızı meyveleri ile üretebilmek için erkek ile tozlaşmaya ihtiyaç duyarlar. Genel olarak 9-10 dişi bitkinin polenlenmesi için bir erkek winterberry yeterli olacaktır.