Euonymus Bitkileri
Alem: Plantea
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Celastrales
Familya: Celastraceae
Botanik Adı: Euonymus
Türkçe Adı: Taflan
Euonymus Önemli Türleri Nelerdir?
Farklı birçok bitki türüne sahip olan taflan çeşitleri bulunmaktadır. Euonymus Japonica Variegata, Euonymus Japonica Variegata Ball, Euonymus Japonica Variegata Pyramidalis gibi çeşitlere sahiptirler. Bunların dışında altuni taflan, gol taflan, çıtır taflan, sarı taflan, alacalı taflan, karayemiş taflan, yeşil taflan, gümüşi taflan, altuni taflan, bodur taflan, bravo taflan, sütun taflan, yayılıcı taflan gibi çeşitleri bulunur. Hepsi Taflan çeşitleri içerisinde yer alan alt türlerdir. Farklı alanlar içerisinde bu bitkileri kullanabilirsiniz. Peyzaj alanlarında oldukça ilgi gören çalı formlu bitkilerdir. Genel olarak önemli türler içerisinde euonymus japonica kathy gümüşi taflan, euonymus j. microphyllus yeşil çıtır taflan, euonymus j. microphyllus aureus sarı çıtır taflan, euonymus alatus yanar çalı, euonymus fortunei yeşil yayılıcı taflan, euonymus fortunei blondy yayılıcı sarı taflan, euonymus fortunei coloratus yayılıcı taflan, euonymus fortunei emerald gaity gümüşi yayılıcı taflan, euonymus japonica green spire sütun taflan, euonymus j. microphyllus albovariegatus gümişi çıtır taflan, euonymus japonica paloma blanca beyaz taflan, euonymus japonica pierrolino sense beyaz kırçıllı taflan, euonymus japonica aurea altuni taflan, euonymus japonica bravo taflan, euonymus japonica susan gümüş ince taflan, euonymus japonica pierrolino sense beyaz kırçıllı taflan ve euonymus japonica variegata alacalı taflan gibi çeşitler yer alır.
Euonymus Taflan Nedir?
Taflan bitkileri Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da doğal olarak gelişim gösteren 120 kadar türe sahiptir. Herdem yeşil ya da yeşil türleri bulunmaktadır. Genel olarak herdem yeşil türleri yapraklıdır. Yazları eşil türler ise kırımızı meyvelere ve sonbahar aylarında yapraklarında renk değişimleri olması nedeni ile güzel bir görünüme sahiptirler. Çalı formuna sahip olan Taflan bitkileri, sarmaşık ve ağaç formunda olan türlere de sahiptir. Yaprakları elips şekilde olup, karşılıklı nadiren sarmal şekilde dizilmişledir. Çiçekleri küçük olması ile zor görülmektedir. Meyveleri kapsül şeklinde oluşmaktadır. Üretimleri çelik ya da tohumla gerçekleşmektedir. Çelikleri Eylül ve Ekim aylarında 10 cm uzunluğunda ve daha çok yeşil bir çelik şeklinde alınmaktadır. Çelik alma işlemi haziran ayında da yapılabilmektedir. 7,5-10 cm uzunluğunda alınan yeşil çelikleri alçak tünellere dikebilirsiniz. Sonbahar aylarında da %100 oranına yakın bir köklenme görebilirsiniz. Köklenen çelikleri sonbahar aylarında açık alanlar içerisinde geliştirme yastıklarında da 1 yıl boyunca büyütebilirsiniz. Euonymus taflan bitkileri ekolojik istekleri bakımından ise toprak isteklerinde seçici değildirler. Kireçli topraklarda da yetiştirilebilirler. Genel olarak herdem yeşil türler soğuk havadan zarar görebilir. Bu sebeple ılıman ve sıcak iklimler içerisinde yetiştirilirler. Peyzaj içerisinde gruplar halinde, çit ve perde şeklinde ya da soliter olarak kullanılabilirler. Saksıda ve doğal drenajın olmadığı çatı, teras ve balkon gibi beton zeminlerde de yetiştirmeye uygundur.
Euonymus Alatus (Çin Taflanı) Özellikleri Nelerdir?
Japonya ve Çin’de doğal olarak yaşayan ve yavaş büyüyen bitkilerdir. 5 metreye kadar boylanabilen yayvan çalı formundadırlar. Dal yapısı üzerinde mantara oldukça benzeyen kabuklar bulunur. Yaz yeşili yaprakları 3-7 cm uzunluğunda olup, eliptik ve basit yapıdadırlar. Kenarları muntazam bir testere şeklinde dişlidir. Yaprakları ise sonbaharda renklenir ve koru, parlak kırımızı turuncu renktedir. Mayıs ayında açan taflan çiçekleri ise gösterişsizdir. Meyveleri 1-1,5 cm uzunlukta olup turuncu renkli belirgin tohumlu yuvarlak mor bir kapsül şeklinde olur. Taflan meyve görünümü sonbahar aylarında çok çekici ve nadirler. Türkçe isimleri olarak Çin Taflanı ya da Yanar Çalı olarak bilinmektedirler. Ortam sıcaklığı -15 derece üzerinde bulunan tüm bölgelerde yaşayabilmektedir. Geçirgen ve nemli olan toprakları tercih ederler. Doğrudan güneş alan ya da yarı gölgeli yerlerde yetiştirilirler.
Euonymus Fortunei Özellikleri Nelerdir?
Türkçe isimleri bakımından bu bitkiler Sarılıcı Taflan ve Papaz Külahı olarak bilinmektedir. Gövde ya da dallardan düz bir hat elde edilebilen bitkilerdir. Saksı veya kapta yetiştirilebilirler. Limitli topraklarda da yetiştirilebilmektedirler. Herdem yeşil olan bitkiler olup geniş yapraklıdırlar. Peyzaj alanlarında sıkça balkon kenarları ya da pergola kenarlarında sardırılarak kullanımları görülür. Tırmanıcı olan bu çalılar yaprakları bakımından eliptik yumurta şeklinde ve sivri uçludur. Vatanı Çin olan bu bitkiler arasında da taflan çeşitleri bulunur. Emerald Gold çeşidi yaprakları koyu yeşil renkli olup dışı sarı içi ise yeşildir. Gracilis çeşidi ise yapakları koyu yeşil ve beyaz alacalı renktedir. Çiçeklerinin 5-12 tanesi bir arada oluşur. İlkbahar çiçeklenir ve yaz ortasında da meyve verirler. Merveleri papaz külahını andırması ile Papaz Külahı olarak isimlendirilmişlerdir. Herdem yeşil olan papaz külahı çiçeği veya meyveleri dışında da yaprakları nedeni ile peyzaj ve bahçe alanlarında sıkça karşımıza çıkarlar. Genel olarak pembemsi renge sahip olan meyve ise yaklaşık olarak 8 mm büyüklüğünde ve basık küre şeklindedir.
Euonymus Fortunei Coloratus (Kırmızı Yapraklı Taflan) Özellikleri Nelerdir?
Bu bitkiler saksı içerisinde yetiştirilebilen türlerdir. Dal yapıları 10-15 cm boyunda olup, 3 veya 4 dallı şekildedir. İlkbahar içerisinde yeşil yaprakları açar ve sonbahara doğru da kırmızı renk tonuna dönerler. Yaprak rengi değişen ve kışın yapraklarını döken taflan çeşitleri içerisindedir.
Euonymus Japonicus Microphyllus Albovariegatus (Gümüşi Taflan) Özellikleri Nelerdir?
Çin, Kore ve Japonya bölgelerinde doğal olarak yetişen, 8 metreye kadar boylanabilen Taflan çeşitleri arasındadır. Yaprak döken ve dökmeyen türleri bulunur. Gövde yapısı 3 cm çapa ulaşabilen koyu kahverengi kabuğa sahiptir. Sürgünleri ise kırmızı kahverengi olup, yoğun minik kabuklar ile kaplıdır. Yaprak döken türlerin çiçekleri ise haziran ayında, dökmeyenlerinde de Kasım ayında tekli ya da çiftler şeklinde dal koltuğundadır. Güzel kokulu, sarımsı beyazımsı rengi ile 4 loplu şekildedir. Meyvesi yuvarlak ya da oval sert çekirdekleridir. Azotu köklerinde depolayabilme özellikleri ile en verimsiz topraklarda bile büyüyebilir. Aynı zamanda karıklığa da dayanıklı bitkilerdir. Pek çok türü erozyon ile mücadele için de kullanımları görülür. Minyatür taflan, sarı çıtı taflan ve gümüşü taflan olarak Türkçe isimleri bulunur.
Euonymus Japonicus Microphyllus Aurea (Çıtır Taflan) Özellikleri Nelerdir?
Altuni çıtır taflan çeşitleri kayba bahçeler, bordür kenarları, saksı ya da soliter olarak kullanılabilmektedir. Canlı yeşil rengini dört mevsim muhafaza etmektedir. Altuni çıtır taflan fazla boylanmaz ve bodur forma sahiptir. Yarı gölge alanlarda kullanılabilirler. Alçak çit uygulamaları için ahşap saksı ve çiçekleri ile tercih edilirler. Sürgünleri 4 köşeli ve karşılıklı dizili tomurcukları yeşil renkli ve uzundur. Dar yumurtamsı yaprakları 3-7 cm olup, deri gibi kalındır. Üstü parlak altı ise soluk yeşil ve kenarları da ince dilimli dişlidir. Çiçekleri yeşilimsi beyaz renge sahip, beş altı tanesi bir arada ve 3-5 cm uzunluğunda bir eksen üzerinde toplanır. Haziran ve temmuz aylarında da çiçek açarlar. Açık karmen kırmızı kapsülü ise basık küre biçimindedir. Tırtıl ve küfe karşı da hassas yapıları vardır.
Euonymus Japonica Aurea (Altuni Taflan) Özellikleri Nelerdir?
Yeşil ve sarı benekli olan yaprakları ile dekoratif bir süs çalısıdır. Altuni taflan çeşitleri odunsu yapıdadır. Ilıman bölgeler içerisinde park ve bahçelerde üçlü beşli gruplar halinde ya da çit bitkisi olarak kullanırlar. Kötü bakım şartlarında panaşalı olan yapraklarının rengi eşile dönüşür ve genellikle çelik ile üretilirler. Herdem yeşil 2-3 metreye kadar da boylanabilen çalılardır. Sürgünleri dört köşeli olup, sürgünleri ise karşılıklı dizili tomurcuklar halindedir. Soğuk ve sıcak iklimlerde yetişmeye uygundur. Euonymus japonica aurea ball, euonymus japonica aurea pyramidalis, euonymus japonica aurea tige, euonymus japonica aurea twisted, euonymus japonica aurea wall gibi çeşitleri bulunur. Bunlar top, piramit gibi şekillere sahip olan türlerdir. Top taflan ve piramit taflan gibi isimlendirilmiştirler.
Euonymus Japonicus Bravo Özellikleri Nelerdir?
Türkçe isimleri bakımından Bravo Taflan ya da Gümüşi Taflan olarak bilinirler. Soğuğa ve rüzgara karşı dayanıklıdırlar. Kısmi gölge olan alanlarda kullanılabilir. En fazla 2 metre kadar boylanırlar. Toprak isteği seçici değildir. Sene içerisinde yaprak dökmezler ve herdem yeşildirler. Parlak renkli yoğun yaprakları alacalıdır. Çiçekleri yaz aylarında açar ve özellikle sahil bahçelerinde tercih edilirler. Korunma amaçlı olarak da ya da uzun sınırlar çizmek için de tercih edilirler. Çeşitleri içerisinde piramit gümüşi taflan ve top gümüşi taflan bitkileri bulunur.
Euonymus Japonica (Japon Taflanı) Özellikleri Nelerdir?
Herdem yeşil, geniş yapraklı, tuzlu topraklarda da yetişebilen bitkilerdir. Çit bitkisi olarak kullanıma uygun olup, budama işlemlerine de iyi cevap vermektedir. 2,5-3 metre kadar boy yapabilen, bazen de 5-6 m kadar gelebilen ağaççık haline gelebilirler. Yargı gölge ortamları severler. Euonymus Fortunei gibi yaprak uçları sivri şekilde değil daha yuvarlakçadır. Kış aylarında yaprak dökmeyen bir çalı olan Japon papaz külahı sürgünleri bakımından dört köşeli gibidir. Yuvarlak ve yaklaşık olarak 3-7 cm yapraklara sahiptirler. Çiçekleri ise yeşilimse beyaz renkte olup, 5-6 tanesi bir aradadır. İlkbahara sonlarında çiçeklenir. Papaz külahına benzeyen tohumları ise sonbaharda olgunlaşır.
Euonymus Japonica Green Spire (Yeşil Çıtır Taflan) Özellikleri Nelerdir?
Çit bitkileri içerisinde yer alan çalı formunda olan bitkilerdir. Şekilli budanmış olan herdem yeşil yapıya sahiptirler. Yeşil Çıtır Taflan olarak da bilinirler. Anavatanı Japonya olup, doğal olarak yetişmektedirler. Parlak yeşil yapraklara sahip olan Taflan çeşitlerinden biridir. Park ve bahçelerde çit bitkisi olarak kullanımlarını görülür. Haziran ve temmuz ayları arasında çiçek açarlar.
Euonymus Japonica Susan Özellikleri Nelerdir?
Herdem yeşil çalı formunda olan bitkilerdir. Yaprak merkezi mat koyu yeşil olan taflan çeşidi yaprak kenarları bakımından ise krem beyaz renkte olup, oval bir forma sahiptir. Yaprak uzunlukları 3-7 cm arasında değişmektedirler. Optimum koşullar içerisinde 2-2,5 m uzunluğu, 1-1,5 m çapa erişebilir. Tam güneş ya da yarı gölge alanlarda kullanılabilir. Yaz aylarında küçük yeşil ve çok belirli olmayan çiçekleri açar. Uygun koşullarda sonbahar aylarında da meyveleri oluşur. İdeal bir çit bitkisidir. Haziran ve eylül ayları içerisinde budaması yapılır. Dik gelişim gösteren Taflan bitkileridir.